نقش آموزش تاریخ در تقویت گفتمان مقاومت در جمهوری اسلامی ایران

کد مقاله : 1137-5THAHCONF (R1)

نویسندگان

مسعود کریمی بیرانوند * هیئت علمی

چکیده مقاله

به دنبال مداخلات زیاد دولتهای غربی در ایران معاصر، جریانات انتقادی و اعتراضی مختلفی در مقابل غرب به وجود آمد و این رویکرد تقابلی پس از انقلاب اسلامی ایران در قالب «گفتمان مقاومت» به اوج رسیده است. این گفتمان علاوه بر فشارهای وارده از طرف غربی‌ها‌، در داخل نیز با گفتمان رقیب که دنبال تعامل با غرب است، دچار منازعه است. از آنجا که «گفتمان مقاومت» به عنوان روایت اصلی و هژمونیک نظام جمهوری اسلامی شناخته می‌شود و فرصت حکمرانی در عرصه‌های مختلف از جمله نظام آموزشی را دارد، لذا باید دید که «آموزش تاریخ» در ایران چگونه می‌تواند در جهت تقویت گفتمان مقاومت عمل کند؟ پس هدف ما این است که با ظرفیت‌های سیستم آموزشی ایران برای استفاده از منابع تاریخی کشور در راستای کمک به ایستادگی ایران در برابر تهاجمات کشورهای غربی آشنا شویم. از این رو با رهیافت «تحلیل انتقادی گفتمان»، به تشریح مؤلفه‌های «گفتمان مقاومت» پرداخته‌ایم. سپس بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای دانستیم که شواهد و مستندات تاریخی زیادی مبنی بر مقاومت ایرانیان در برابر قدرت‌های غربی خصوصاً روم باستان و اروپای قرون وسطی وجود دارد؛ اما از آنجا که گفتمان‌ها برساخت‌های بین‌الاذهانی هستند، برای کاربست این اطلاعات تاریخی در جهت تایید و موفقیت «گفتمان مقاومت» در زمان معاصر، لازم است که با آموزش کاربردی و موثر، حافظه جمعی تاریخی ملّت ایران را تقویت کرد. لذا در نهایت اصول «آموزش تاریخ» متناسب با ترویج و تعمیق «گفتمان مقاومت» را در سه محور تحلیلیِ متن درسی، فرآیند گفتمان و فرآیند اجتماعی استنتاج کرده‌ایم.

کلیدواژه ها

آموزش، تاریخ، مقاومت، گفتمان، ایران

وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر